عمل بای پس معده (Gastric Bypass Surgery) به عنوان سریع ترین و قوی ترین روش کاهش وزن در جهان شناخته می شود و نتایج آن به شرط پایبندی بیمار به مراقبت های بعد از عمل، بدون بازگشت است. اساس این جراحی ایجاد یک میانبر در دستگاه گوارش و کوتاه کردن مسیر عبور غذا است. این جراحی شامل کوچک کردن حجم معده به حدود 15 تا 30 سی سی و اتصال مستقیم معده جدید به قسمت دورتری از روده کوچک است.
بعد از انجام بای پس، غذای بلعیده شده مستقیما به روده کوچک رفته و عملا قسمت اعظمی از معده و قسمت ابتدایی روده کوچک دور زده می شود. عمل بای پس تنها زمانی که ورزش و رژیم غذایی موثر واقع نشود یا بیمار به دلیل وزن بالای خود دچار مشکلات سلامتی گردد، انجام خواهد شد.
عمل بای پس معده (Gastric Bypass) بر اساس وضعیت سلامت و میزان اضافه وزن بیمار با استفاده از تکنیک های مختلفی انجام می شود. این جراحی به روش های کلاسیک، مینی بای پس، ساسی بای پس و ساسج بای پس انجام می گردد.
در بای پس کلاسیک با استفاده از متدهای استاندارد دو پیوند یا اتصال ایجاد می شود، یک پیوند روده به معده و پیوندی دیگر بین دو قسمت روده. این در حالی است که تکنیک بای پس مینی به عنوان بای پس تک آناستوموزی(تک پیوندی) انجام می شود و شامل یک پیوند میان روده و معده است. ساسی بای پس یا اسلیو ساسی، ترکیبی از دو روش بای پس و اسلیو معده است که اغلب بهبود دیابت نوع دو را به همراه دارد.
در تکنیک ساسج بای پس نیز ابتدا اسلیو و در نهایت بای پس با اتصال روده به معده اسلیو شده انجام می شود. انتخاب تکنیک مناسب از میان ۴ تکنیک معرفی شده برای درمان بیمار بر عهده فلوشیپ فوق تخصصی جراحی های چاقی و لاپاراسکوپی پیشرفته است.
در ادامه به تکنیک های مختلف برای انجام این جراحی اشاره ای خواهیم داشت.
سوالات متداول
آیا عمل بای پس معده فقط برای کاهش وزن است؟
هدف اصلی از انجام عمل بای پس معده، کنترل وزن و لاغری است. هرچند این جراحی می تواند منجر به درمان یا کنترل بیماری های زمینه‌ای نیز شود.
این جراحی برای افراد مبتلا به رفلاکس شدید معده و ریزه خواری کنترل نشده مناسب است.
بیماری هایی نظیر آپنه خواب، دیابت نوع دو، فشار خون بالا، مشکلات قلبی و عروقی و غیره نیز بعد از این جراحی بهبود می یابند. درمان مشکلات هورمونی و اختلالات باروری نیز از دیگر مزیت های انجام بای پس معده هستند.
بعد از عمل اسلیو معده چند روز باید استراحت کرد؟
اغلب بیماران بعد از انجام جراحی بای پس، نیاز به یک الی دو روز بستری در بیمارستان دارند.
پس از پایدار شدن شرایط، بیمار مرخص شده و مابقی مراقبت های بعد از بای پس معده را در منزل انجام خواهد داد . این دوران حدود ۴ هفته به طول می انجامد ولی بیمار بلافاصله بعد از ترخیص به زندگی عادی خود بر می گردد.
بعد از جراحی لاغری چه محدودیت‌هایی در زندگی روزمره داریم؟
بیماران بعد از عمل بای پس معده، حداقل بین 3 الی 4 روز نیاز به مرخصی از محل کار خود دارند.
همچنین لازم است تا سه هفته بعد از جراحی از رانندگی خودداری نمایند.
انجام کارهای سنگین مانند بلند کردن اجسام، جارو برقی کشیدن و غیره حداقل تا 2 ماه ممنوع است. هرچند در فعالیت های فیزیکی بیمار محدودیت هایی وجود دارد، اما باید از بی تحرکی نیز خودداری شود.
بی تحرکی طولانی مدت می تواند خطر ایجاد لخته و عارضه آمبولی را در این افراد افزایش دهد.
چند وقت بعد از عمل بای پس معده، کاهش وزن شروع می شود؟
کاهش وزن بعد از عمل بای پس معده درست از هفته اول وحتی روز اول بعد از عمل آغاز می شود.
بیمار در طول ۳ ماه تقریبا 35 تا 40 درصد از وزن خود را از دست خواهد داد. روند کاهش وزن در سه ماهه دوم کمی کند شده و پیش بینی می شود بعد از پایان ۶ ماه بیماران حدودا 50 تا 60 درصد از اضافه وزن خود را از دست بدهند.
بعد از گذشت ۱۲ ماه بیماران تقریبا به وزن ایده آل نزدیک شده و بیش از 80 درصد از اضافه وزن خود را از دست داده اند.
پایان ۱۸ ماه را می توان پایان سفر کاهش وزن بعد از این جراحی دانست. هرچند می توان انتظار داشت کاهش وزن با سرعت کمتری در ۶ ماه آینده نیز ادامه داشته باشد.
بعد از عمل بای پس چه مقدار کاهش وزن داریم؟
میزان کاهش وزن بعد از عمل بای پس معده در هر بیمار متفاوت است. هرچند به نظر می رسد اغلب بیماران در طول ۱۸ ماه قادر به کاهش بیش از 90 درصد از وزن خود هستند. روند کاهش وزن در بیماران بسته به تکنیک جراحی، میزان اضافه وزن اولیه، وزن ایده آل، بیماری های همراه و میزان پایبندی بیمار به مراقبت های بعد از عمل متفاوت است. به طور کلی سرعت کاهش وزن در این جراحی بیشتر از اسلیو معده بوده و بیماران اغلب ۵ درصد بیشتر وزن کم می کنند.
بعد از عمل بای پس معده احتمال برگشت وزن وجود دارد؟
کاهش وزن بعد از عمل بای پس معده به شرط پایبندی بیمار به مراقبت های بعد از عمل، بدون بازگشت است. میانگین کاهش وزن در طول ۱۸ ماه حدود 90 درصد بوده و برخی از بیماران ممکن است دیرتر به این هدف دست یابند. این جراحی، سبک زندگی، فعالیت های ورزشی و عادات غذایی بیمار را تغییر داده و به او زندگی دوباره ای می بخشد.
در صورتیکه بیماران روند ریز خواری یا خوردن وعده‌های غذایی حجیم را از سر بگیرند منجر به افزایش دوباره وزن خواهد شد.
بعد از عمل بای پس معده، محدودیت غذایی برای بیمار وجود دارد؟
بعد از عمل بای پس معده، مصرف نوشیدنی های الکلی حداقل تا ۶ ماه ممنوع است.
همچنین برای جلوگیری از کم آبی بدن بیمار باید مایعات کافی (حداقل ۸ فنجان در طول روز) مصرف کند. مایعات نباید ۳۰ دقیقه قبل و بعد از غذا مصرف شوند. مصرف غذاهای جامد با بافت سخت و غذاهای سرخ شده نیز تا 1.5 ماه ممنوع است. رژیم غذایی بیمار با توجه به وضعیت بهبودی و میزان سازگاری بدن با تغییرات ایجاد شده، به مرور تغییر می کند.
بعد از عمل، تنها مصرف غذاهای سرشار از پروتئین، بدون چربی و کم قند مجاز است. در هفته اول بعد از عمل، تنها نوشیدن مایعات شفاف و صاف شده مجاز است.
در هفته سوم رژیم پوره خواری نیز اضافه شده و بعد از چند هفته بیمار می تواند غذاهای نرم را نیز مصرف کند. تعداد وعده های غذایی باید زیاد (۳ تا ۶ وعده) و حجم وعده ها کم (۴ تا ۶ قاشق غذاخوری) باشد.
آیا بعد از جراحی بای پس بدن دچار کمبود ویتامین می شود؟
این پرسشی است که بسیاری از بیماران پس از مراجعه به پزشک متخصص با آن مواجه می شوند. لازم به ذکر است که طی این عمل جراحی مسیر عبور غذا میانبر زده می شود. در نتیجه مواد غذایی به مسیری دورتر در روده ها انتقال داده شده و تنها بخشی از معده و روده از مسیر عبور غذا حذف می شود.
بهتر است بدانید که در این روش، بدن مواد غذایی مورد نیاز خود را به میزان کافی جذب می کند. در نتیجه بدن بیمار بعد از انجام این جراحی با کمبود ویتامین روبرو نخواهد شد. تکنیک صحیح عمل جراحی موجب خواهد شد معایبی مانند کنبود ویتامین برای فرد رخ ندهد.