جراحی چاقی، بهترین روش‌ها و نکات برای کاهش وزن و لاغری

جراحی چاقی، که به عنوان جراحی باریاتریک نیز شناخته می‌شود، یکی از موثرترین روش‌ها برای کاهش وزن در افرادی است که با چاقی مفرط و مشکلات مرتبط با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. این جراحی‌ها با هدف کاهش اندازه معده یا تغییر سیستم گوارشی، به کاهش وزن و بهبود سلامتی کمک می‌کنند.

با توجه به ماشینی شدن زندگی، کم‌تحرکی و رژیم‌های غذایی نامناسب، نیاز به روش‌های مؤثر برای مقابله با چاقی بیشتر شده است. جراحی لاغری، به عنوان یکی از این روش‌ها، می‌تواند به افرادی که با روش‌های سنتی مانند رژیم غذایی و ورزش به نتیجه نرسیده‌اند، کمک کند تا به وزن ایده‌آل خود دست یابند و از بیماری‌هایی نظیر دیابت نوع ۲ و مشکلات قلبی و عروقی پیشگیری کنند. انتخاب بهترین جراح چاقی و اطلاع از مزایا و معایب انواع روش‌های جراحی چاقی، می‌تواند کمک بزرگی به افراد در تصمیم‌گیری درست و کاهش عوارض احتمالی داشته باشد.

عمل لاغری و متابولیک

جراحی چاقی چیست؟

جراحی لاغری، راه‌حل مؤثری برای کاهش وزن در بیمارانی است که به چاقی مفرط مقاوم به درمان مبتلا هستند و دارای شاخص توده بدنی (BMI) بالاتر از ۳۵ هستند. این روش جراحی دائمی و غیرقابل بازگشت است که با تغییرات بر روی دستگاه گوارش، شامل کاهش حجم معده و کنترل اشتها، به کاهش سریع وزن کمک می‌کند.

بسته به نوع جراحی و وضعیت بیمار، تغییرات مختلفی در دستگاه گوارش اعمال می‌شود. در ادامه، روش‌های مختلف جراحی چاقی و جزئیات هر کدام به طور مفصل بررسی خواهند شد.

انواع جراحی چاقی یا لاغری:

در علم پزشکی متد های مختلفی برای انجام جراحی چاقی وجود دارد. فلوشیپ های فوق تخصصی جراحی چاقی و لاپاراسکوپی پیشرفته در طول دوره فلوشیپ خود بر تمامی روش های جراحی چاقی تسلط می یابند.

در نتیجه بنا بر آگاهی و تشخیص علمی خود بهترین روش را برای درمان بیمار انتخاب می کنند. علت چاقی، میزان اضافه وزن، وضعیت سلامتی و شرایط بدنی و روانی هر بیمار با دیگری متفاوت است. بنابراین نمی توان یک روش خاص را برای درمان تمامی بیماران تجویز کرد.

به طور مثال بهترین روش برای کاهش وزن در بیماران مبتلا به ریزه خواری و رفلاکس شدید، جراحی بای پس معده است. این در حالی است که جراحی اسلیو معده نمی تواند برای این بیماران تا این اندازه کارآمد باشد.

رایج ترین جراحی های چاقی به صورت زیر دسته بندی می شوند:

• اسلیو معده
• بای پس معده
• مینی بای پس
• ساسی بای پس
• ساسج بای پس

کلیه جراحی های چاقی به روش لاپاراسکوپی و با کمترین عوارض جانبی و با کوتاه ترین طول دوران نقاهت انجام می شوند. در ادامه به طور مختصر به معرفی هر یک از این جراحی ها و مزایای هر یک از آن ها خواهیم پرداخت.

چه کسانی کاندیدای مناسب جراحی چاقی هستند؟

جراحی چاقی برای همه مناسب نیست و شرایط خاصی برای انتخاب کاندیدای واجد شرایط وجود دارد. افراد با شاخص توده بدنی (BMI) 40 یا بیشتر، یا کسانی که BMI آنها ۳۵ یا بالاتر است و به بیماری‌های مرتبط با چاقی نظیر دیابت، فشار خون بالا یا آپنه خواب مبتلا هستند، معمولاً کاندیدای جراحی چاقی هستند.

همچنین، کسانی که پیش از این با استفاده از رژیم غذایی و ورزش نتوانسته‌اند وزن خود را کاهش دهند و به تغییرات پایدار در سبک زندگی متعهد هستند، می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای این عمل باشند. لازم به ذکر است که جراحی چاقی، برخلاف تصور برخی، یک راه‌حل سریع یا عمل زیبایی نیست، بلکه یک مداخله جراحی پیچیده است که نیاز به بررسی دقیق و مشاوره با یک جراح متخصص دارد.

جراحی لاغری یا چاقی اسلیو معده sleeve gastrectomy

جراحی چاقی اسلیو معده sleeve gastrectomy با هدف کاهش حجم معده و کنترل میزان اشتها در بیماران مبتلا به چاقی مفرط انجام می شود.

در طول این جراحی بخشی از معده به گونه ای برش زده می شود که قسمت باقی مانده حجم ۲۵۰ الی ۳۰۰ سی سی داشته باشد.

باقی مانده معده به همراه غدد ترشح کننده هورمون ها و آنزیم های گرسنگی (هورمون گرلین) از بدن بیمار خارج می شوند. این عمل جراحی بهترین روش برای درمان چاقی در بیماران مبتلا به حجیم خواری است.

عمل اسلیو معده برای چه کسانی مناسب است؟

این جراحی به طور کلی برای کسانی که اراده قوی دارند و قادر به رعایت رژیم غذایی و تغییرات سبک زندگی هستند، مناسب است. همچنین، این روش برای افرادی که دچار رفلاکس معده یا بیماری‌های متابولیک خاص و طولانی‌مدت مانند دیابت نیستند و از وزن‌های بسیار بالا رنج نمی‌برند، گزینه مناسبی به شمار می‌آید. با این حال، افرادی که با مشکلاتی مانند ریزه‌خواری یا مشکلات جدی متابولیکی مواجه هستند، بهتر است قبل از تصمیم‌گیری برای عمل اسلیو معده، مشاوره و بررسی دقیق‌تری را انجام دهند تا از مناسب بودن این روش برای وضعیت خاص خود اطمینان حاصل کنند.

مزایا و معایب عمل جراحی چاقی اسلیو معده چیست؟

• کنترل اشتها به کمک حذف غدد ترشح‌کننده هورمون‌های تحریک‌کننده اشتها، که منجر به کاهش وزن می‌شود.
• رسیدن به وزن ایده‌آل در طول ۱۸ ماه تا دو سال، با کاهش ۶۰ تا ۷۰ درصد از اضافه وزن اولیه.
• درمان و کنترل بیماری‌هایی مانند فشار خون، دیابت نوع ۲، و مشکلات قلبی.
• بهبود وضعیت عمومی بیمار و کاهش خطر مرگ به نصف.
• کاهش و درمان مشکلاتی مانند دردهای مفصلی، آپنه انسدادی، فشار خون بالا، و کلسترول خون.
• تغییرات تنها در راستای کنترل اشتها و وزن، بدون اختلال در عملکرد سیستم گوارش.
• کاهش وزن دائمی و بدون بازگشت در صورت رعایت مراقبت‌های بعد از عمل.
• کاهش سرعت کاهش وزن در مقایسه با بای پس معده، کاهش عارضه شل شدگی پوست و مشکلات ویتامینی.
• صفر بودن احتمال بروز سندروم دامپینگ و سرگیجه بعد از مصرف مایعات و مواد غذایی.
• میزان تغییرات در دستگاه گوارش کمتر نسبت به جراحی بای پس معده.

تجربه بیمار بعد از جراحی لاغری اسلیو معده چگونه خواهد بود؟

بیماران بعد از انجام جراحی اسلیو معده تنها یک شب در بیمارستان بستری خواهند شد و طول دوران نقاهت کوتاهی را تجربه خواهند کرد.

حفظ پیلور معده(درچه خروجی معده)، حفظ مسیر روده و نداشتن کمردرد از دیگر مزیت های این عمل جراحی برای بیماران به شمار می روند.

همچنین احتمال بروز عفونت به دلیل کم بودن وسعت جراحی در اسلیو معده بسیار کم است.

بیماران به منظور حفظ مزایای عمل جراحی چاقی اسلیو معده لازم است مراجعات منظم به جراح را جدی بگیرند. همچنین با یک پزشک تغذیه برای دریافت رژیم غذایی هفته به هفته در ارتباط بمانند.

بیماران باید از بلند کردن یا هل دادن اجسام سنگین تا اطلاع ثانوی خودداری کنند و فعالیت فیزیکی را نیز زیر نظر پزشک آغاز نمایند.

با توجه به آنکه معده خاصیت ارتجاعی دارد، بیماران نباید بعد از انجام عمل اسلیو معده، پرخوری را از سر گیرند.

در غیر این صورت ممکن است مجددا دچار اضافه وزن شوند.

البته اگر تکنیک جراحی صحیح باشد بیمار نمی تواند حجیم خواری کند اما با ریزه خواری میتواند دچار بازگشت وزن شود.

عمل جراحی چاقی بای پس معده Gastric Bypass Surgery

جراحی چاقی بای پس معده با هدف تسریع عبور و هضم غذا، کاهش جذب کالری و در نتیجه کاهش وزن انجام می‌شود. در این جراحی، معده برش داده شده و به دو بخش تقسیم می‌شود که یکی از آنها به بخش دورتری از روده پیوند می‌یابد. این تغییرات به کاهش حجم معده و کوتاه کردن مسیر گوارش غذا کمک می‌کند و باعث کاهش وزن تا ۶۰ درصد در طول دو سال می‌شود.

تکنیک‌های مختلف جراحی بای پس شامل بای پس کلاسیک، که با چند پیوند روده انجام می‌شود، بای پس مینی که با یک پیوند انجام می‌شود، و بای پس ساسی که ترکیبی از روش اسلیو معده و بای پس است، و همچنین ساسج بای پس که شامل جراحی اسلیو معده و سپس بای پس می‌شود، هر کدام به نوبه خود به کاهش وزن و بهبود وضعیت متابولیک بیمار کمک می‌کنند.

مزایا و معایب عمل جراحی لاغری بای پس معده چیست؟

بیماران مبتلا به دیابت، فشار خون و کلسترول بالا، رفلاکس شدید و ریزه خواری کنترل نشده و افرادی که بعد از جراحی اسلیو معده مجددا دچار اضافه وزن شده اند بهترین کاندید ها برای انجام جراحی چاقی بای پس معده هستند.

این عمل جراحی از موفق ترین جراحی ها در کاهش وزن بیماران مبتلا به چاقی مفرط است.

در ادامه به مهم ترین مزایای تکنیک های مختلف عمل جراحی بای پس معده اشاره ای خواهیم داشت:

1. سرعت کاهش وزن بالا و دستیابی به وزن ایده آل تنها در طول ۱۸ ماه
2. کاهش حجم معده و در نتیجه کاهش کالری ورودی به بدن
3. بهترین روش برای درمان و کنترل دیابت نوع دو در بیماران مبتلا به بیماری چاقی
4. کنترل بیماری و کاهش دوز داروهای مصرفی در بیماران مبتلا به کلسترول بالا و فشار خون بالا
5. درمان اختلالات هورمونی در بیماران مبتلا به چاقی مفرط
6. بالا بردن سوخت و ساز و متابولیسم بدن به دنبال افزایش میزان ترشح هورمون تستسترون
7. بهبود بیماری هایی چون آنمی (کم خونی)
8. کوتاه بودن طول دوران نقاهت و کم بودن وسعت جراحی
9. کم بودن میزان خونریزی و درد به دلیل انجام جراحی به روش لاپاراسکوپی
10. ایمن بودن و پایین تر بودن ریسک مرگ و عوارض جانبی در مقایسه با عوارض و خطرات چاقی و بیماری های همراه آن

عمل چاقی بالون گذاری معده (Intragastric Balloon)

عمل بالون گذاری معده یکی از روش‌های جراحی لاغری است که بدون نیاز به جراحی فیزیکی و با بی‌حسی موضعی از طریق دهان انجام می‌شود. در این روش، معده با بالن پر می‌شود که می‌تواند گاز یا مایع مخصوصی داشته باشد. این بالن باعث می‌شود که بیمار با مصرف کم غذا احساس سیری کند و به این ترتیب وزن کاهش یابد.

مزایا و معایب عمل بالون گذاری معده چیست؟

• نیاز به بخیه و خونریزی ندارد، زیرا از طریق دهان به معده دسترسی پیدا می‌شود.
• این روش قابل برگشت است و بالن را می‌توان از معده خارج کرد.
• احتمال ترکیدن یا سوارخ شدن بالن به دلیل فشار در معده وجود دارد.
• ممکن است باعث ناراحتی معده و فشار به معده شود.
• احتمال رفلاکس و تهوع زیاد است و ممکن است جذب ویتامین‌ها و مواد معدنی را مختل کند.

عمل لاغری مینی بای پس معده (Mini Gastric Bypass)

این روش شامل ترکیب دو عمل جراحی لاغری، اسلیو معده و بای پس معده است. در این روش، معده کوچک شده و کیسه معده با تأخیر خالی می‌شود. مینی بای پس به دلیل تاثیر قوی‌تر بر دیابت، فشار خون و کاهش وزن، گزینه مناسبی برای بسیاری از بیماران است.

مزایا و معایب عمل لاغری مینی بای پس معده چیست؟

• زمان جراحی کمتر است.
• کاهش وزن سریع‌تر و امکان برگشت وزن کمتر است.
• مناسب برای افرادی با شاخص توده بدنی (BMI) کمتر از ۵۰ و مبتلا به دیابت نوع دو و فشار خون.
• احتمال کاهش وزن شدید در صورت عدم رعایت نکات تغذیه‌ای و مصرف نکردن مکمل‌های غذایی.

عمل چاقی حلقه معده (Gastric Banding)

در این روش، یک حلقه سیلیکونی قابل تنظیم به دور بخش زیرین معده نصب می‌شود که باعث محدود شدن فضای معده می‌شود. این عمل به طور عمومی برای نوجوانان بالای ۱۲ سال که دچار چاقی هستند، قابل انجام است.

مزایا و معایب عمل چاقی حلقه معده چیست؟

• نسبت به دیگر جراحی‌ها، آسان‌تر و سریع‌تر انجام می‌شود.
• تغییرات در سیستم گوارش ایجاد نمی‌کند.
• حلقه قابل تنظیم است و مدت زمان بستری کوتاه است.
• ممکن است نیاز به تنظیم مجدد حلقه داشته باشد.
• احتمال ایجاد ناراحتی‌های معده و مشکلات دیگر وجود دارد.

عمل ساسج معده (SADI-S)

ساسج معده یک روش جراحی ترکیبی است که در آن ابتدا عمل اسلیو معده انجام می‌شود و سپس بخشی از روده با روش بای پس به بخش اسلیو متصل می‌شود.

مزایا و معایب عمل ساسج معده

• جذب بهتر مواد مغذی و ویتامین‌ها.
• درمان دیابت نوع دو تا حدود ۹۵ درصد.
• کاهش وزن موثر و پایدار.
• احتمال خونریزی‌های جزئی و زخم‌های بخیه.
• ممکن است معده تنگ شود در صورت عدم موفقیت عمل.

کسانی که مناسب جراحی لاغری هستند

این جراحی‌ها به ویژه برای افرادی که نتوانسته‌اند با رژیم غذایی و ورزش وزن خود را کاهش دهند و همچنین برای کسانی که دارای شاخص توده بدنی بالا (بیش از ۴۰) و بیماری‌های مرتبط با چاقی هستند، توصیه می‌شود.

عوارض احتمالی جراحی لاغری

تمامی روش‌های جراحی لاغری ممکن است با عوارضی همراه باشند، از جمله:

• سنگ کیسه صفرا
• کمبودهای تغذیه‌ای، به ویژه در بای پس معده
• احتمال زخم معده یا روده کوچک
• لخته شدن خون در ریه و پا
• استفراغ مکرر و درد شکم

برای انتخاب مناسب‌ترین روش جراحی لاغری و کاهش عوارض، مشاوره با یک جراح مجرب و بررسی تمامی جوانب ضروری است.

اهمیت مراقبت های بعد از جراحی های چاقی یا لاغری:

بیماران در صورت رعایت مراقبت ها و توصیه های پزشکی بعد از عمل های جراحی چاقی ، به نتایج رضایت بخشی دست خواهند یافت. مصرف سیگار و دخانیات، مصرف نوشیدنی های الکلی، گازدار و حاوی کافئین بالا، عدم تحرک فیزیکی، ریزه خواری و پرخوری بعد از جراحی های چاقی باید ترک شوند.

جلسات و مراجعات هفتگی بعد از عمل نیز باید جدی گرفته شوند و پایش های دوره ای با دقت بالایی پیگیری گردند.

انسداد روده، نشتی از معده، خونریزی، تهوع و استفراغ و غیره از مهم ترین عوارضی هستند که به دنبال عدم توجه به مراقبت های بعد از عمل به وجود می آیند.

سخن پایانی

در پایان، جراحی‌های چاقی مانند اسلیو و بای پس معده باید توسط فوق تخصص‌های جراحی چاقی و لاپاراسکوپی پیشرفته انجام شود تا از به‌کارگیری بهترین روش‌های درمانی و مدیریت عوارض احتمالی اطمینان حاصل شود. فلوشیپ‌های تخصصی با تسلط بر دانش به‌روز و مهارت‌های عملی خود، می‌توانند در درمان و کنترل مشکلات پیش‌آمده موفق‌تر عمل کنند. دکتر فربد امامی یگانه، با تجربه و موفقیت‌های چشمگیر در این زمینه، و تیم جراحی ایشان، آماده ارائه خدمات به بیماران مبتلا به چاقی مفرط هستند. جراحی چاقی به‌ویژه برای افرادی که به دلایل هورمونی یا دیگر عوامل قادر به کاهش وزن با روش‌های معمول نیستند، گزینه‌ای موثرتر و سریع‌تر نسبت به ورزش و رژیم غذایی است. اطلاعات کامل درباره این جراحی‌ها را می‌توانید در مقالات علمی گروه پزشکی دکتر فربد امامی یگانه بیابید.