بسیاری از بیمارانی که کاندید انجام جراحی های چاقی شده اند، تفاوت بای پس با مینی بای پس را نمی دانند. باید همینجا بگوییم که مقصو از بای پس معده همان بای پس کلاسیک است. هر دو روش زمانی به کار گرفته می شوند که رژیم غذایی و ورزش در روند کاهش وزن مؤثر نبوده و بیماران به دنبال روشی مؤثرتر و سریع تر برای لاغری هستند. میزان تهاجم عمل جراحی مینی بای پس بیشتر از اسلیو معده و کمتر از بای‌پس‌کلاسیک است. مینی بای پس معده ساده تر از بای پس بوده و تنها با یک اتصال، معده جدید را به روده کوچک متصل می کند. این در حالی است که در بای‌پس‌کلاسیک این کار با دو اتصال انجام می شود. در هر دو روش قسمت کوچک تر، محل هضم و جذب غذا خواهد بود. هرچند قسمت بزرگ تر دیگر با مواد غذایی در ارتباط نبوده و تنها وظیفه تولید شیره های گوارشی را بر عهده دارد.
تفاوت بای پس با مینی بای پس تنها در روش انجام آن ها خلاصه نمی شود. این دو روش در مدت زمان انجام جراحی، پیچیدگی عمل، میزان ایمنی، هزینه، سرعت ریکاوری بیمار، میزان عوارض و بازگشت پذیر بودن تغییرات ایجاد شده با یکدیگر تفاوت دارند. در این مطلب قصد داریم به طور مفصل به تفاوت این دو جراحی در تمام موارد ذکر شده بپردازیم، اما قبل از هر چیز با این دو روش بیشتر آشنا شوید.
بای پس یا مینی بای پس
بای پس معده
برای درک تفاوت بای پس با مینی بای پس بهتر است ابتدا با جراحی بای پس بیشتر آشنا شوید. جراحی بای پس معده (Gastric bypass surgery) محبوب ترین و قدیمی ترین جراحی چاقی است که با نتایج کاهش وزن فوری همراه خواهد بود. اولین جراحی بای پس در سال ۱۹۵۴ میلادی به روش کلاسیک و با ایجاد برش وسیع انجام شده است. در حال حاضر این جراحی به روش لاپاراسکوپی و تنها با ایجاد چند برش کوچک روی شکم برای وارد کردن ابزار جراحی انجام می شود. در طول بای پس، معده به دو قسمت برش می خورد. قسمت فوقانی حجم بسیار کوچکی دارد و به عنوان معده جدید توسط دو پیوند به روده کوچک متصل می شود. قسمت بزرگ تحتانی نیز از چرخه عبور مواد غذایی خارج شده و تنها وظیفه ترشح هورمون اشتها را بر عهده دارد.
مینی بای پس معده
برای درک بهتر تفاوت بای پس با مینی بای پس (OAGB-omega loop bypass)، به معرفی روش دوم می پردازیم. مینی بای پس (بای پس تک آناستوموزی) نسخه کوچک تری از بای پس معده است. به طور کلی تغییر مسیر روده در این روش کمتر خواهد بود. همچنین مدت زمان انجام جراحی و عوارض بعد از آن نیز کمتر است. در نتیجه بیمار سریع تر بهبود یافته و دوره نقاهت کوتاه تری را تجربه می کند. میزان کاهش وزن تقریباً با بای پس یکسان بوده و حداکثر ۵% کمتر است. در جراحی مینی بای پس نیز معده برش خورده و قسمت کوچک تر فوقانی مستقیماً توسط یک پیوند به قسمت دورتری از روده کوچک متصل می شود. در این روش بیمار با تغییرات کمتر در مسیر روده به نتایج مشابهی دست خواهد یافت. بر خلاف روش اول، در جراحی مینی بای پس در صورت عدم رضایت بیمار و اختلال در روند کاهش وزن، امکان بازگشت وجود دارد.
تفاوت اصلی بای پس و مینی بای پس معده در چیست؟
مهم ترین تفاوت بای پس با مینی بای پس در تعداد پیوند روده و معده است. همانطور که اشاره شد در روش بای پس، دو پیوند و در روش مینی بای پس تنها یک پیوند بین روده و معده برقرار می شود. هر دو جراحی به کاهش حجم معده، کاهش وزن و درمان سندرم متابولیک کمک می کنند. هرچند مینی بای پس ایمن تر بوده و انجام آن مدت زمان کمتری را می طلبد. بای پس در افرادی که BMI پایینی دارند هم قابل انجام است، اما مینی بای پس تنها در بیمارانی که ۳۵>BMI>30 دارند انجام می شود. در ادامه به مقایسه اجمالی این دو روش می پردازیم.
| مینی بای پس | بای پس | |
|---|---|---|
| مدت زمان انجام جراحی | ۲ hr | ۳ hr |
| میزان پیچیدگی جراحی | کمتر (ایجاد یک پیوند) | بیشتر (ایجاد دو پیوند) |
| سطح ایمنی | ایمن تر | ریسک بالاتر |
| نیاز به بستری | دارد | دارد |
| هزینه های انجام جراحی | کمتر | بیشتر |
| طول دوره نقاهت بعد از جراحی | کوتاه تر | طولانی تر |
| میزان کاهش وزن | تقریبا ۵ درصد کمتر از بای پس | ۷۰ درصد از اضافه وزن اولیه |
| میزان عوارض بعد از عمل | اغلب بدون عارضه | ۲۰ % احتمال بروز عوارض جانبی دارد |
| امکان بازگشت | دارد | ندارد |
مقایسه جراحی بای پس با مینی بای پس معده
تفاوت بای پس با مینی بای پس در شاخص های مختلفی است. در ادامه به مقایسه این دو تکنیک از نظر روش انجام جراحی، میزان تغییر در سیستم گوارش، عوارض جانبی، مدت زمان جراحی و غیره می پردازیم.
- روش انجام جراحی
در هر دو روش معده به دو بخش تقسیم می گردد. در روش بای پس، بخش کوچک تر معده به قسمتی از روده کوچک پیوند زده شده و قسمت بزرگ تر معده نیز به بخش دورتری از روده متصل می شود. این در حالی است که در روش مینی بای پس قسمت کوچک تر معده (به شکل لوله برش می خورد) مستقیماً به بخش انتهایی روده کوچک متصل می گردد.
- تغییر در عملکرد گوارشی معده
دیگر تفاوت بای پس با مینی بای پس در میزان تغییراتی است که در دستگاه گوارش ایجاد می شود. میزان تغییراتی که در روند هضم و جذب مواد غذایی ایجاد می گردد در روش مینی بای پس کمتر است.
- عوارض جانبی
درست مانند هر جراحی دیگری ریسک ابتلا به عوارض جانبی از جمله خونریزی، عفونت، درد و غیره در هر دو جراحی وجود دارد. با این حال به نظر می رسد در روش مینی بای پس، خطر بروز عوارضی چون عفونت و انسداد روده کمتر است. هرچند خطر تشکیل سنگ کیسه صفرا بعد از این عمل بیشتر از بای پس خواهد بود.
- مدت زمان انجام جراحی
دیگر تفاوت بای پس با مینی بای پس در مدت زمان انجام جراحی است. به دلیل سادگی و ایجاد تغییرات کمتر در دستگاه گوارش، جراحی مینی بای پس در مدت زمان کمتری نسبت به جراحی بای پس انجام می شود.
حال این پرسش مطرح می شود که آیا هر دو روش در همه افراد قابل انجام هستند؟ در ادامه به مقایسه کاندید های هر دو روش می پردازیم.
مقایسه کاندیدهای بای پس و مینی بای پس معده
حال که به تفاوت بای پس با مینی بای پس پی بردید، به این پرسش پاسخ می دهیم که آیا هر دو روش برای همه افراد مناسب هستند؟ خیر، هرچند به نظر می رسد هر دو روش در افرادی که در کاهش وزن از طریق رژیم غذایی و ورزش شکست خورده اند موفق عمل می کنند، اما انجام آن ها برای همه بیماران توصیه نمی شود. تصمیم گیری درباره انتخاب بهترین روش جراحی جهت درمان بیماران با توجه به وضعیت جسمی و روحی و نیازهای آن ها توسط تیم پزشکی صورت می گیرد. متخصصان، عوامل مختلفی از جمله BMI، سابقه بیماری های مرتبط با چاقی و تاریخچه درمان را در تعیین مناسب ترین روش جراحی برای درمان بیماران در نظر می گیرند.
شاخص توده بدنی معمولاً بهترین روش برای تشخیص چاقی و تعیین مناسب بودن یک روش جراحی برای کاهش وزن است. بر اساس معیار های جدید IFSO و ASMBS، افرادی با ۳۵<BMI برای انجام جراحی بای پس مناسب هستند. همچنین بیماران مبتلا به دیابت، بیماری های قلبی، کلیوی و ریوی که ۳۵>BMI>30 دارند نیز کاندید مناسبی برای انجام این عمل خواهند بود. تکنیک های مختلف بای پس در افراد مبتلا به رفلاکس معده، فتق معده و ریزه خواری کنترل نشده انجام می شوند. همچنین افرادی که بعد از اسلیو‌معده دچار بازگشت وزن شده اند یا به سندرم متابولیک مبتلا هستند نیز کاندید مناسبی برای انجام این جراحی ها هستند.
تفاوت بای پس با مینی بای پس در موارد گسترده ای است، اما نمی توان گفت کدام روش بر دیگری ارجحیت و برتری دارد. به طور کلی هر دو روش به کنترل اشتها، کاهش میزان غذای مصرفی و کاهش وزن کمک می کنند. هرچند به نظر می رسد، مواردی چون وزن اولیه، سن، جنسیت، سطح فعالیت فیزیکی، سبک زندگی و سطح سلامت عمومی بدن بیماران در انتخاب بهترین متد برای انجام جراحی چاقی آن ها تاثیر گذار هستند.
دوره نقاهت بای پس معده کمتر است یا مینی بای پس
دیگر تفاوت بای پس با مینی بای پس در طول دوره نقاهت آن ها است. به طور کلی به دلیل کمتر بودن پیچیدگی جراحی مینی بای پس در مقایسه با عمل بای پس، طول دوره نقاهت آن کوتاه تر است. عموماً برای بازگشت به فعالیت و زندگی روزمره بعد از عمل بای پس، بین ۴ تا ۶ هفته زمان لازم است. این مدت زمان بعد از جراحی مینی بای پس به ۲ الی ۴ هفته می رسد. هرچند به نظر می رسد مدت زمان دقیق دوران نقاهت به عوامل مختلفی از جمله سن، وضعیت سلامت عمومی، پیشینه پزشکی و میزان پایبندی بیمار به مراقبت ها و توصیه های بعد از عمل نیز وابسته است. میزان دردی که بیمار بعد از مینی بای پس تجربه می کند به دلیل کم بودن وسعت برش و تعداد بخیه ها کمتر از روش بای پس بوده و وابسته به آستانه درد بیماران است.
مزایای بای پس نسبت به بای پس مینی معده
برای درک بهتر تفاوت بای پس با مینی بای پس بهتر است مزایای هر یک از این روش ها را بدانید. از مزیت های تکنیک مینی بای پس می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- خطر کمتر عوارض
- ایجاد تغییر کمتر در مسیر روده با ایجاد یک اتصال
- میزان تهاجم کمتر
- زمان بهبودی سریعتر
- دارای قابلیت بازگشت
- کاهش وزن بیش از ۴۰% از اضافه وزن اولیه که آن را به اندازه بای پس کارآمد می کند.
مزایای روش بای پس معده نیز به شرح زیر است:
- کاهش وزن سریع تر
- کاهش مدت زمان هضم غذا در معده و روده بیمار
- تقویت احساس سیری بعد از صرف غذا
- پایین بودن احتمال بازگشت وزن بعد از جراحی
- افزایش سوخت و ساز بدن
- نتیجه بخش تر از سایر روش های لاغری
- اصلی‌ترین روش درمان دیابت نوع دوم
هرچند مزایای بای پس و مینی بای پس بسیار مشابه با یکدیگر است، اما گاهی روش بای پس به دلیل بالاتر بودن میزان کاهش وزن، ترجیح داده می شود. در هر حال میزان دستکاری دستگاه گوارش، میزان تهاجم و خطر بروز عوارض جانبی در روش مینی بای پس کمتر و سرعت بهبودی بعد از آن نیز بیشتر است.
معایب بای پس معده نسبت به مینی بای پس
تفاوت بای پس با مینی بای پس تنها در مزایای این دو روش خلاصه نمی شود. هر دو روش معایبی نیز دارند که در ادامه به آن ها اشاره ای خواهیم داشت. از جمله معایب تکنیک مینی بای پس می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- اثربخشی کمتر
- احتمال بروز سندرم دامپینگ بعد از مینی بای پس بیشتر است
- رواج کمتر به دلیل جدید بودن تکنیک جراحی
بای پس کلاسیک نیز معایبی را به همراه دارد که عبارتند از:
- احتمال بروز عوارض جانبی بیشتر است
- ایمنی روش در مقایسه با مینی بای پس کمتر است
- مدت زمان جراحی به دلیل پیچیدگی، بیشتر از مینی بای پس است
- احتمال کاهش جذب مواد مغذی و سوء تغذیه بعد از بای پس بیشتر است
- تغییرات بای پس کلاسیک قابل بازگشت نیست و نمی توان آن را معکوس کرد
مقایسه هزینه عمل بای پس نسبت به مینی بای پس معده
دیگر تفاوت بای پس با مینی بای پس در هزینه های انجام این دو جراحی است. به طور کلی هزینه های انجام جراحی های چاقی تحت تاثیر دستمزد جراح، هزینه های بستری در بیمارستان، هزینه لوازم مصرفی در اتاق عمل و غیره است. دستمزد جراحی مینی بای پس به دلیل ساده تر بودن تکنیک انجام آن و کوتاه تر بودن مدت زمان جراحی، کمتر است. لازم به ذکر است که هزینه های انجام جراحی های چاقی تنها در صورتی که توسط کارشناسان بیمه مورد تأیید قرار گیرد قابل پرداخت است، در غیر این صورت در دسته جراحی های زیبایی قرار گرفته و پرداخت نمی شود.
سخن پایانی
در این مطلب به طور مفصل به بیان تفاوت بای پس با مینی بای پس پرداخته شد. هرچند تفاوت های زیادی بین این دو روش از نظر مدت زمان انجام جراحی، هزینه، طول دوره نقاهت، میزان عوارض جانبی، میزان پیچیدگی و سطح ایمنی وجود دارد، اما نمی توان هیچ یک را برتر از دیگری دانست. تشخیص بهترین روش برای درمان بیماران مبتلا به چاقی مفرط بر عهده جراح بوده و بر اساس وضعیت و نیازهای بیمار انجام می شود. لازم است قبل از انجام جراحی با تیم پزشکی مشورت کرده و درباره تفاوت ها و گزینه های درمانی پیش روی خود تصمیم گیری کنید.
سوالات متداول
چه چیزی باعث تفاوت بای پس و مینی بای پس معده می شود؟
مهم ترین فرق جراحی بای پس و مینی بای پس در تعداد پیوند روده و معده است.
دوره نقاهت عمل مینی بای پس معده کمتر است یا بای پس؟
از آنجاییکه پیچیدگی جراحی مینی بای پس در مقایسه با عمل بای پس کمتر است، طول دوره نقاهت آن نیز کوتاه تر است.
هزینه جراحی کدام یک پایینتر است، بای پس یا مینی بای پس؟
در کل به دلیل راحتتر بودن و کوتاهتر بودن زمان جراحی مینی بای پس، هزینه عمل مینی بای پس بالاتر است.
2 پاسخ
سلام
یه سوال دارم من یک خانم ۴۵ ساله ام و وزن ۷۶ کیلو دارم شاخص توده بدنیم ۲۷ هست اما گفتین ۳۰ باید باشه حداقل من میخوام شکمم آب بشه اصلا نمیتونم جلوی اشتهامو بگیرم اما ورزش میکنم پس باید چکار کنم؟ میشه آقای دکتر راهنماییم کنید
سلام و احترام نیاز به عمل جراحی ندارید.